ល្បែងចាប់កូនខ្លែង
ល្បែងចាប់កូនខ្លែង ជាល្បែងដែលកុមារា កុមារី ជំទង់ៗតែងលេងក្នុងវេលាយប់ខែភ្លឺ នៅរដូវចូលឆ្នាំ ឬនៅពេលទំនេរ ។ សកម្មភាពរបស់អ្នកលេង ដូចរូបភាពនេះ ៖
ល្បែងនេះ ពេលលេងគេចាប់ម្នាក់ដែលមានមាឌមាំធំ ឲ្យធ្វើជាមេហ្វូងហៅថាមេមាន់, ចាត់ច្រើននាក់ឲ្យធ្វើជាកូនមាន់ ហើយគេចាត់ម្នាក់ទៀត ឲ្យធ្វើជាខ្លែង ចាំចាប់កូនមាន់ ។ ម្នាក់ៗគេយកក្រមាក្រវាត់ចង្កេះឲ្យតឹងណែន ការពារកុំឲ្យរបូតសំលៀក ។ គេនាំគ្នាបង្កាត់ភ្លើងឲ្យបានជាភ្នក់ ១ តូច ដោយកំទេចស ហើយម្នាក់ដែលជាមេមាន់បញ្ជាឲ្យកូនរបស់ខ្លួនតោងចង្កេះតៗគ្នា រហូតដល់អស់ ដោយឈរជាជួរ រួចដើរក្រឡឹងព័ទ្ធជុំភ្នក់ភ្លើង ។ ជាមួយគ្នានេះ មេមាន់ពោលពាក្យចំអកឡកឡឺយឲ្យន័យទៅខ្លែងថា៖
ចាប់កូនខ្លែងប្រឡែងកូនអក
ពពេចញ៉ែញ៉ក កូនអញតែមួយ ។
ជីកអន្លុកដាំត្រកួន
ទន្សាយរត់ពួន ត្រកួនឡើងលាស់ ។
ទៀន ១ គូតាំងយូបាំងព្រះ
លើកដៃសំពះ ដូនៗសុំភ្លើង ។
ចំណែកម្នាក់ដែលធ្វើខ្លែងឈរធ្វើព្រងើយ, កាលបានឮមេមាន់និងកូនមាន់ស្រែកដូច្នេះ ក៏ដើរចូលទៅរកភ្នក់ភ្លើង ហើយនិយាយសុំភ្លើងថា �ដូនៗសុំភ្លើង!� ។
មាន់ឆ្លើយថា: រលត់
ខ្លែងសុំថា: សុំមួយអង្គត់
មេ(១) រលាយ
ខ- សុំទឹកបាយ
ម- ឆ្កែលិទ្ធ
ខ- សុំកាំបិត
ម- មិនទាន់ច្រុង
ខ- សុំល្ហុង
ម- មិនទាន់ដាំ
ខ- សុំថ្នាំ
ម- មិនទាន់ហាល
ខ- សុំផាល
ម- មិនទាន់សិត
ហើយខ្លែងក៏អង្គុយនៅបៀតភ្នក់ភ្លើងនោះ ។
ចំណែកមេមាន់ក៏នាំកូនរបស់ខ្លួនដើរប្រទក្សិណព័ទ្ធជុំវិញខ្លែង និងភ្នក់ភ្លើង(២) ហើយស្រែកច្រៀងទាំងមេទាំងកូនថា៖
១- ម. មេមាន់ ។ ខ. ខ្វែង ។
២- ស្រុកខ្លះគេអង្គុយទល់មុខគ្នា ឆ្លើយឆ្លងទៅមក លុះដល់ពាក្យសុំកូនមាន់ ហើយមេមាន់អនុញ្ញាតថា កំបាក់កំបែកយកមួយចុះ ត្រង់នេះគេក្រោកឈរស្រឡើង ។
ចាប់កូនខ្លែងប្រឡែងកូមាន់(បន្ទរ)អាឡយ ៗ
បើមេទៅទាន់យកមាន់ទៅលាក់(បន្ទរ)អាឡយ ៗ
លាក់ទុកឯណា លាក់ក្បាលដំណេក(បន្ទរ)អាឡយ ៗ
រលឹកពីដេកពីដេក វាយមាន់តូងតាង ។ មាន់ច្រៀងចប់ក៏ឈប់ឈរតម្រៀបគ្នា ។
ខ្លែងក៏ស្រែកសុំភ្លើងបន្តទៀតថា �ដូនៗ សុំភ្លើង� ។
មាន់ឆ្លើយថា �ក្អែកពាំទៅទម្លាក់ក្នុងទឹកទន្លេបាត់ទៅហើយ� រួចក៏ដើរព័ទ្ធជុំវិញខ្លែងនិងភ្នក់ភ្លើង ហើយច្រៀងតទៀតថា៖ ប្អូនដេញខ្សែសូត្រ បង្ហូតខ្សែគោម(បន្ទរ)អាឡយ ៗ
ខ្លែងអើយកុំលោម មិនបានមាន់ទេ(បន្ទរ) អាឡយ ៗ ហើយឈរស្ងៀម ។ ខ្លែងក៏និយាយទទូចសុំកូនថា:
ខ- ដូនៗឲ្យសុំកូនមុខ
ម- ឪពុកមិនឲ្យ
ខ- សុំកូនក្រោយ
ម- កំបាក់កំបែកយកចុះ
ខ្លែងកាលបានឮមេមាន់ថា ឲ្យកូនណាកំបាក់កំបែកដូច្នេះ ក៏តាំងដេញចាប់បេះយកកូនណាដែលនៅក្រោយគេ,ឯមេមាន់ខំប្រឹងការពារ កូនរបស់ខ្លួនកុំឲ្យគេបេះយកបាន, ឯកូនមាន់ក៏ខំប្រឹងតោងចង្កេះគ្នាយ៉ាងជាប់ រត់ពេនចុះពេនឡើង ខ្វាចខ្វែងចាប់បេះយកខ្លួនម្នាក់ៗបាន ។ ជួនក៏ខ្លែងបេះយកកូនម្ដង ១ ម្ដង ២ ទាល់តែអស់ ជួនក៏បេះបានតែ ១ ។ តែគេមានលក្ខខណ្ឌមួយថា បើកូនណាខ្ទេចចេញពីមេព្រោះប្រឹងគេចខ្លាំង ហើយកូននោះគេក្រាបទៅនឹងដី នោះមេខ្លែងមិនត្រូវចាប់គេទេ ។ កាលអស់កម្លាំងហត់រៀងខ្លួនហើយ ក៏ឈប់សម្រាកបន្តិច ហើយផ្លាស់ប្ដូរគ្នាលេងតទៅទៀត គេលេងតែរបៀបនេះរហូតដល់ពេលឈប់ ។
ប៉ុន្តែល្បែងបែបដូចគ្នានេះ នៅស្រុកខ្លះ គេហៅតម្រូវន័យតាមរបៀបលេងថា �ល្បែងខ្លែងចាប់កូនមាន់� ក៏មាន ។
ល្បែងនេះ ជាការបង្ហាត់មនុស្សឲ្យចេះប្រុងស្នៀត ប្រុងស្មារតី ឲ្យរហ័សរហួន ចេះការពារខ្លួននិងគ្រួសារផង ៕
Post a Comment