ប្រភពបុរេអង្គរ និង ប្រភេទនាគខ្មែរ
នុងទេវកថាវិទ្យាឥណ្ឌូ-ខ្មែរ ប្រភេទនាគត្រូវបានកំណត់ដោយចំនួនក្បាល។ មិនតែប៉ុណ្ណោះសោត នាគទាំងនោះសុទ្ធសឹងតែមានឈ្មោះខុសៗគ្នាទាំងអស់។ វត្តមានរបស់នាគទាំងនោះ ត្រូវបានគូសបញ្ជាក់តាមរយៈវិស័យសិល្បៈមុនដំបូងបង្អស់ នៅអំឡុងស.វទី ១-៣ នៃគ.ស ជាសម័យកាលដែលប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលវប្បធម៌ឥណ្ឌា។
និមិត្តរូបនៃសត្វនាគទាំងនោះ មិនមែនពាក់ព័ន្ធតែទៅនឹងវិស័យសិល្បៈស្ថាបត្យកម្មប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងជំនឿសាសនា រវាងព្រហ្មញ្ញសាសនា ទាំងព្រះពុទ្ធសាសនាផងដែរ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត គប្បីជម្រាបផងដែរថា នាគគ្រប់ប្រភេទទាំងនោះ ដែលជាសត្វអច្ឆរិយដ៏មានមហិទ្ធិឫទ្ធិ ត្រូវបាននាំចូលពីឥណ្ឌា ចូលក្នុងប្រទេសខ្មែរបុរាណ ដែលចិនហៅថា ហ្វូ-ណន (នគរភ្នំ) តាមរយៈលទ្ធិព្រហ្មញ្ញសាសនា និងព្រះពុទ្ធសាសនា។
ក- នាគបែបព្រាហ្មណ៍និយម
១- នាគអនន្ត
ជានិមិត្តរូបនៃទឹក ។ខ្មែរច្រើនតែតំណាងនាគអនន្ត ក្បាលប្រាំ ក្នុងទេវកថាវិទ្យាឥណ្ឌូ-ខ្មែរ ទាក់ទិនទៅនឹងការបង្កើតលោក។ ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ដ៏អស្ចារ្យនេះ នាគអនន្ត គឺជាគ្រែផ្ទុំរបស់ព្រះវិស្ណុ ឬនារាយណ៍ នៅលើមហាសមុទ្រនៃបុព្វកាល។
គំនូរ ក្បាច់ផ្តែរ រចនាប័ថ្មព្រៃក្មេង ស.វទី ៧ (Cf. J. Boisselier, 1966) ចម្លាក់ផ្តែរ ព្រះវិស្ណុ ផ្ទុំលើនាគអានន្ត ប្រាសាទកំពែងធំ ស.វទី ១១ ខេត្តស៊ីសាកេត និងនាគអនន្តហ៊ុំព័ទ្ធស្រះ ប្រាសាទក្រោម (មឿងតាំ) ស.វទី ១១ (ម.ត ១៩៧១ និង ១៩៩៤)
ការលំអមាត់ស្រះ (ស្រង់) ក្នុងទេវស្ថាន ក៏ស្ថិតក្នុងបរិបទមនោគមវិទ្យានេះដែរ ព្រោះថា សត្វនាគនេះតំណាងភាពត្រជាក់ត្រជុំ មានតួនាទីការពារទេវល័យ។ យើងមានព័ត៌មានជាប្រយោលស្តីពី វត្តមានរបស់នាគអនន្តនេះក្នុងសម័យនគរភ្នំ តាមរយៈសិលាចារឹកបុរេអង្គរទាក់ទិនទៅនឹងការបង្កើតលោក ដោយព្រះនារាយ៍ ឬវត្ថុដ៏មានមហិទ្ធិឫទ្ធិ។
២- នាគកល្យៈ
មានក្បាល ៧ ។នាគកល្យៈ ត្រូវបានបរិយាយក្នុងគម្ពីរមហាភារតៈ ក្នុងឋានៈជានាគតំណាងសភាវអាក្រក់។ នាគកល្យៈ មានបង្ហាញនៅក្បាច់ផ្តែរនៅប្រាសាទបន្ទាយស្រី នៅឆ្នាំ ៩៦៧ នៃគ.ស ហើយបន្ទាប់មកកាន់តែញឹកញាប់ក្នុងរចនាប័ថ្មបាពួននាស.វទី ១១ នៃគ.ស។
ផ្តែរគ្រិស្ណៈ ហែកនាគកល្យៈជាពីរ រចនាប័ថ្មបាពួន ស.វទី ១១ (Cf. J. Boisselier, 1966)
Post a Comment